Kaynak: Dünya Gazetesi
Makale: Merve YİĞİTCAN / 10 Mayıs
Alman –Türk Ticaret ve Sanayi Odası (AHK) ile DÜNYA gazetesi, sektöründe önde gelen şirketlerin kadın tepe yöneticilerini buluşturdu. ‘İş hayatında kadın’ı konuşan kadın liderler bu konuda hala gidilecek çok yol olduğunu düşünüyor, ancak karamsar değiller: Pandemiyle beraber dijitalleşmenin iş hayatına kazandırdığı yeni iş modelleri ve yeni yaklaşımlar kadınları daha fazla aranır kılacak.
Alman – Türk Ticaret ve Sanayi Odası (AHK) ile DÜNYA gazetesi işbirliğinde hayata geçirilen ‘Sektörler Konuşuyor’ online panel serisinin altıncısı “İş hayatında kadın” başlığı ile gerçekleşti.
Dünya gazetesi Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ’ın moderatörlüğünde ve AHK Türkiye Genel Sekreteri ve Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Thilo Pahl’ın ev sahipliğinde yapılan online panelde Doğuş Otomotiv İnsan Kaynakları ve Süreç Yönetimi Genel Müdürü Ela Kulunyar, Viessmann Manisa Isı Teknolojileri Genel Müdürü Nurten Üner, Inveo Yatırım Holding Yönetim Kurulu Üyesi Demet Özdemir ile Doğan Holding Yönetim Kurulu Danışmanı Özge Bulut Maraşlı değerlendirmelerde bulundu. Panelistler, kadınların iş hayatına daha etkin katılmasının önündeki kronik engellerin hala devam ettiğini, ancak yeni iş modellerinin kadını iş hayatında daha fazla öne çıkarabileceğini düşünüyor.
Yetkinlik boyutuna vurgu
Doğuş Otomotiv İnsan Kaynakları ve Süreç Yönetimi Genel Müdürü Ela Kulunyar, konuşmasında çarpıcı olarak nitelendirdiği bir istatistiği paylaştı. Kulunyar, “İstihdamda Kadın Araştırması’na göre, ‘Şu an çalışmıyorum, ama gelecekte iş arayacağım’ diyenlerin oranı 2018’de yüzde 57 iken, 2021’de yüzde 43’lere düşmüş. Bu da gösteriyor ki içinde bulunduğumuz dünya iş hayatı konusunda kadınlar için çok umut vadetmiyor” dedi. Türkiye’de pandemiyle birlikte en çok daralmanın yaşandığı sektörlerden birinin hizmet sektörü olduğunu dile getiren Kulunyar, kadınların yüzde 61’inin hizmet sektöründe çalıştığı düşünüldüğünde pandemi etkisinin çok fazla olduğunu ifade etti. Pandemide kadınların bir kısmının evde bir kısmının da tamamen sahada çalışmak zorunda olduğunu kaydeden Kulunyar, bu süreçte kadınlar için ev ve iş hayatında dengelerin şaştığını kaydetti. Kulunyar, şöyle devam etti: “Bu dönemde zorluklarla başa çıkmada öne çıkan yetkinlikler iletişim, dinleme, empati, sefkat, nezaket oldu. Pandemide aranan bu yetkinlikler kadınlarda daha yoğun. Diğer boyut dijitalleşme. Dijitalleşme farklı avantajlar getirdi ve çalışma modellerinde değişiklikler oldu. İşbirliği platformları oluşuyor. İş hayatındaki bütün bu çalışma modellerindeki değişim kadınlar için fırsat olacak.”
Kadınlar daha görünür olacak
Viessmann Manisa Isı Teknolojileri Genel Müdürü Nurten Üner, pandemiyle iş hayatındaki payını hızla artıran uzaktan çalışma modeline şirket olarak daha önceden başladıklarını söyledi. Altyapıları hazır olduğu için uzaktan çalışmaya güzel bir geçiş yaptıklarını dile getiren Üner, bu anlamda kadınlar açısından çok olumlu dönüşlerin olduğunu kaydetti. Üner sözlerini şöyle sürdürdü: “Ofise gelmeden olmaz diyorduk ama oldu. Seyahatsiz olmaz dedik, o da mecbur kalınınca oldu. Denetimler yine uzaktan olabildi. Bu koşullar kalktığında da iş yapış şeklinin hibrit olacağını düşünüyorum. Yine yüz yüze olacak. Ancak, hem dünyayı koruma hem de riskleri azaltma adına bunu minimize edebiliriz. Bu ani gelişme şunu gösterdi: Çevik olmamız gereken bu çağda, mutlu olabilen, ruh katabilen, insanı merkeze katan çalışanlara ihtiyaç var. İşte kadınlarda bu var. Dolayısıyla kadın çalışanların bu çağda daha görünür ve daha tercih edilir olacağını söyleyebiliriz.”
Her kesimde dönüşüm yaşandı
Inveo Yatırım Holding Yönetim Kurulu Üyesi Demet Özdemir, “Pandemi, öncelikleri ve amaçlarımızı sorguladığımız, neyi niye ertelediğimizi anlamaya çalıştığımız bir dönem oldu. Pandemiyle beraber uzun zamandır gündemde bekleyen değişimler hızlandı. Şirketler, için ‘önemli’ denilen konular ‘acil’ seviyesine çıktı. Yatırımlar ve teknoloji en önemli unsur oldu. Hepimiz evden çalışmaya bir günde geçebildik. Öncelik hayatta kalmak, sağlıklı kalmak. Organizasyonların sağlıklı kalması için de sürdürülebilir olması öne çıktı. Pandemiyle beraber birçok alanda sürdürülebilirlik önem arz etti” dedi. İstihdamın yarısının kadın olması gerektiğine dikkat çeken Özdemir, kadının eşit temsil edildiği bir iş hayatı kurgulamanın mecburiyet olduğunu dile getirdi. Bu dönemde iletişimin, çevikliğin, uzun dönemli değer yaratabilmenin öne çıktığını söyleyen Özdemir, “Lider ve anaç özellikleri ile yetkinlikleri kadını burada öne çıkarıyor. Kadının ihtiyaçlarını belirlemek gerekli. ‘ Seni görüyoruz. Seni değerlendiriyoruz. Sen olmadan başaramayız. Sana ihtiyacımız var.’ gibi sözleri duymak kadınları güçlendiriyor.”
Kadınların eline ilk defa demokratik bir ortam geçti
Doğan Holding Yönetim Kurulu Danışmanı Özge Bulut Maraşlı, bu dönemde iki konunun çok ön plana çıktığını belirtti. Maraşlı, “Dünyanın yüzde 50’si kadın. Yüksek öğrenimde bulunan dünya nüfusunun yüzde 48’i yine kadınlar. Bu kadınların işgücüne katılımı yüzde 36,3. Eğitimli kadınların azınlığa düşme hikayesinin yanında bir de bu dönemde sosyal imkansızlıklardan yara aldığını gördük. Raporlarda 4 kadından birinin işinden ayrılmak zorunda kaldığını gördük” dedi. Maraşlı, şöyle konuştu: “İlginç olan; kadınların mevcut işlerinin yanı sıra çeşitli işlere konsantre olabilme yeteneği ile hem kurumsal alanda olup hem de ek iş alanları yarattığını gördük. Girişimcilik aktiviteleri arttı. Özellikle tarım ve sağlıkta. Öte yandan e-ticaretin gelişmesi ile birlikte kadınların kendilerini bu alanda geliştirdiğini görüyoruz. Bu çağ iletişim çağı. Kadınların eline ilk defa çok demokratik bir ortam geçti. Ekonomik olarak yapılacak çok iş var ama zaman lazım. Eğitimli ve akıllı kadınların bu süreci fırsata çevirdikleri görüyorum. Bizlerin yapacak çok işi var ama en önemli konu bizlerin bilincinin artırması.”
Kadın katılımını artırmak için çalışıyorlar
‘Sektörler Konuşuyor’a katılan kadın yöneticilerin her biri kendi sektörlerinde kadınların katılımı ile kadın istihdamı ve girişimcilik üzerine yaptıkları çalışmaları paylaştı.
“’Otomotiv erkek işi’ algısı değişmeli”
Ela Kulunyar: “Otomotiv erkek işi algısı tüm dünyada hakim maalesef. Almanya’da otomotivde çalışan kadınların oranı yüzde 17, İsveç’te yüzde 25. Türkiye’de ise yüzde 10’larda. İstanbul’da 1000 otomotiv firması var, bunların tamamında sadece 15 üst düzey kadın yönetici var. Sektörün neden erkek egemen bir sektör olduğuna bakarsak bunun ilk nedeni algı. Bir diğer nedeni ise eğitim. Yani kadınlar özellikle bizim sektörümüzle ilgili mühendislik bölümlerini tercih etmiyor. Deloitte’un yaptığı bir araştırmaya göre, Türkiye’de otomotivde beyaz yakalı kadın oranı yüzde 25’lerde. Mavi yakalarda ise bu oran yüzde 2. Araştırmaya katılan kadınlar otomotivi tercih etmemelerinin nedeni algı, kariyer olarak heyecan yaratmaması, rol model olmaması gibi nedenleri sıralıyorlar.”
“Kadın katılımı refahı da artırıyor”
Nurten Üner: İklimlendirme sektöründe 25 yıldır Türkiye’de hizmet veriyoruz. 2013’ten bu yana da burada üretim yapıyoruz. Kadın çalışan oranımız yüzde 40. Türkiye’nin en iyi işvereni seçilmemizde etkili olan nedenlerden biri de bu özelliğimiz. Kadınların ekonomi hayatına ve sosyal yaşama etkin katıldığı ülkelerde eğitim, kişi başına düşen gelir ve refah seviyesi yüksek. Bu ülkeler gelişmiş ülke olarak adlandırılıyor. Bu tesadüf olamaz. Biz şirketimizde bu eşitliği sadece sayı olarak değil fırsat eşitliği olarak da sağlıyoruz. Kadın ile erkek enerjisini birleştirerek inanılmaz bir sinerji yaratıyoruz.”
“Cinsiyet eşitliği sorun değil çözüm”
Demet Özdemir: “Inveo olarak kendimizi yeni nesil değer yatırımcısı olarak konumluyoruz. Parlak fikirlere yatırım yapıyoruz. Parlak bizim için gelişme ve büyüme potansiyeli olan tüm şirketleri içeriyor. Bizler start-up’lara erken aşamada yatırım yapıyoruz. Büyüme potansiyeli olan her sektör ve her şirket bizim radarımızda. Teknolojiyle ilişkili olmayan hiçbir girişimin geleceği parlak görülmüyor. Teknoloji şirketi olması gerekmez ama teknolojinin kullanımıyla girdiği alanda fark yaratıyor olması lazım. Hedefimiz doğru zamanda, doğru değeri yaratmak. Kadın girişimciliğini destekliyoruz. Biz cinsiyet eşitliğini bir sorun olarak değil bir çözüm olarak görüyoruz.”
“Çözüm için kadın liderler şart”
Özge Bulut Maraşlı: “Sürdürülebilirliği sadece çevresel olarak algılamadık. Bizim sürdürülebilirlik anlayışımız, kadın istihdamı ve kadınların yönetim kurulunda temsiline de hassasiyetle eğiliyor. Bunlar yönetim kurulunun hedefleri arasına girdi. Bence yönetim kurullarında kadın temsili konusunda Doğan Grubu olarak iyi bir örnek teşkil ediyoruz. Doğan Holding olarak Yönetim Kurulunda Kadın Derneği’nin (YKKD) kuruluşunda yer aldık. YKKD olarak 5 yıldır dernek olarak faaliyetteyiz. Şu ana kadar 200 kadın lideri eğitimlerden geçirdiğimizi söyleyebiliriz. Kadın liderler önemli; çünkü kadın liderler sorunu biliyor ve sorunların üzerine gidiyor.
Üzülerek söylüyorum kadın-erkek eşitliği üzerine en önemli raporları hazırlayan BM’nin bu zamana kadar bir tane bile kadın genel sekreteri olmadı. OECD için de durum aynı. Yakın tarihe kadar Dünya Bankası’nda ve IMF’de de görmemiştik. Kadın lider sayısı artmalı. Bunun için regülatif uygulamalar olmazsa olmaz.”
AHK’da ‘kadın ve meslek’ çalışma grubuyla sorunlar masaya yatırılıyor
AHK Türkiye Genel Sekreteri ve Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Thilo Pahl, perakende, bankacılık, lojistik ve sağlık gibi çeşitli alanlardaki çalışmaları vurgulamak için çalışma grupları oluşturduklarını ifade etti. Pahl, bu çalışma gruplarından birinin de “Kadın ve Meslek Çalışma Grubu” olduğunu söyledi. Pahl şu yorumlarda bulundu: “Üniversitedeki eğitimimi ve doktoramı tamamladıktan sonra Almanya’da tüm ticaret ve sanayi odalarının başındaki organizasyonda çalışmaya başladım. Başladığım ilk günlerimde, çalıştığım yere yeni seçilen erkek başkanımız bir basın toplantısı düzenleyecekti. Başkanı ilk basın toplantısına hazırlamak bizim bölümünün göreviydi. O zamanlar Almanya ciddi bir ekonomik durgunluk sürecinden geçiyordu. İş dünyası daha esnek iş yasalarına ve daha düşük vergilendirmeye ihtiyacımız olduğunu söylüyordu. Biz de ekonomi bölümü olarak, yeni başkanın konuşması için bütün iş dünyasının ortak görüşlerini ve tavsiyelerini barındıran büyük bir çalışma yaptık. Fakat başkan, bizim çalışmamızdan tek bir cümle bile söylemedi. Basın toplantısındaki ilk sözleri, ‘Şimdi, kadınların yüzyılı başlıyor’ oldu. Bu sözleri hiç unutmayacağım, neredeyse 20 yıl öncesinin Almanya’sında bu çok yeni bir şeydi. Daha önce böyle bir söz, iş dünyasının önemli temsilcilerinden duyulmamıştı. Medya ve gazeteciler de şaşkındı, hatta kafaları karışmıştı diyebilirim. Başkan kadınların yaratıcılığından ve ekonominin zorluklarını farklı şekilde ele almalarından faydalanılması gerektiğini söylüyordu. Ayrıca kadının çalışma hayatına katılımının arttırılması ve kariyer yolunun açılabilmesi için çocuk yetiştirmesine de imkân tanınmalıydı. Başkanın sözleri gerçekten önemliydi ve hala dünyanın birçok ülkesinde bu konularda yapılması gereken birçok şey var.”